Schrony i miejsca doraźnego schronienia MDS - wymagania techniczne

Miejsca doraźnego schronienia (MDS) to obiekty infrastruktury bezpieczeństwa cywilnego, których celem jest ochrona ludności w sytuacjach zagrożenia. Polskie regulacje prawne określają dokładne standardy techniczne i poziomy ochrony dla tego typu obiektów.

Kategorie obiektów zabezpieczających ludność

• Schrony S

  • Budowle konstrukcyjnie zamknięte, hermetyczne; ochrona przed zagrożeniami ze wszystkich stron.

  • Wyposażone w filtrowentylację i pochłaniacze regeneracyjne; przeznaczone do długotrwałego pobytu.

  • Inwentaryzacja w Polsce: 1903 schrony, pojemność ponad 300 000 osób.

• Ukrycia U

  • Konstrukcja prostsza, niehermetyczna; ochrona głównie przed gruzem, odłamkami, pożarem i częściowo falą uderzeniową.

  • Mogą powstać z prefabrykatów lub adaptacji piwnic i garaży.

  • Inwentaryzacja w Polsce: 8719 miejsc, pojemność ok. 1,1 mln osób.

• Miejsca Doraźnego Schronienia MDS

  • Obiekty lub ich części przystosowane do krótkotrwałego pobytu ludności w sytuacjach zagrożenia; najprostsza forma zabezpieczenia.

  • Przykłady: piwnice, garaże podziemne, tunele, przejścia podziemne, stacje metra, parkingi.

  • Inwentaryzacja w Polsce: ponad 224 000 MDS, pojemność blisko 49 mln osób.

Nowe rozporządzenie 9 lipca 2025

• Wymogi techniczne, działania diagnostyczne dotyczące betonu oraz niezbędne decyzje  organizacyjno‑administracyjne określa Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r.

• Wprowadza szczegółowe wymagania techniczne dla organizowania i przystosowania MDS.

• Określa parametry konstrukcyjne oraz kryteria klasyfikacji i wyposażenia obiektów ochronnych.

Wymogi techniczne dla budowli ochronnych

• Materiały i przekroje dla ochrony przed odłamkami i ostrzałem małokalibrowym

  • Żelbeton lub beton C20/25 — grubość min. 25 cm.

    • Potwierdzenie klasy betonu

    • Badanie młotkiem schmidta wykonujemy na terenie całej Polski - infolinia +48 814 608 814.

  • Stal — grubość min. 3 cm.

  • Mur z cegły pełnej na zaprawie cementowej lub cementowo‑wapiennej — grubość min. 38 cm.

  • Mur z bloczków silikatowych pełnych na zaprawie cementowej lub cementowo‑wapiennej — grubość min. 36 cm.

• Wytyczne betonowania i zbrojenia (historyczne normy odniesienia)

  

  • Żelbeton specjalnie zbrojony — wytrzymałość ≥ 400 kg/cm² po 28 dniach.

  • Żelbeton zwykły — wytrzymałość ≥ 200 kg/cm² po 28 dniach.

  • Zbrojenie — min. 100 kg/m³ betonu, ułożone krzyżowo w dwóch warstwach; odstępy prętów 10–20 cm.

  • Grubość stropów — min. 30 cm przy wytrzymałości 200 kg/cm².

  • Grubość ścian nośnych — zależna od materiału (np. cegła 41 cm; beton/żelbeton 25 cm).

Kategorie odporności schronów

• Kategoria I — odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących > 100 kg.

• Kategoria II — odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących 100 kg.

• Kategoria III — odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących 50 kg.

• Kategoria IV — odporne na podmuch, gruz i odłamki.

Funkcje ochronne MDS i kryteria spełnienia

• Ochrona przed klęskami żywiołowymi

  • Spełniona, gdy konstrukcja wytrzymuje obciążenie wiatrem ≥ 2 kPa na zewnętrznych powierzchniach.

• Ochrona przed zagruzowaniem

  • Spełniona, gdy wszystkie elementy konstrukcyjne zachowują stan graniczny nośności przy działaniu spadających elementów i gruzu.

• Ochrona przed promieniowaniem gamma

  • Spełniona, gdy konstrukcja zapewnia co najmniej 100‑krotne osłabienie promieniowania gamma z opadu.

Praktyczne wymiary konstrukcyjne dla odporności pośredniej

• Cegła na zaprawie cementowej 1:4 — grubość 55 cm zewnętrzne, 41 cm wewnętrzne.

• Beton wytrzymałość 150 kg/cm² — grubość zewnętrzna 40 cm.

• Żelbeton wytrzymałość 200 kg/cm² — grubość zewnętrzna 30 cm, wewnętrzna 25 cm.

Lokalizacja i dostęp

• Klasyfikacja ze względu na położenie: nadziemne, częściowo zagłębione, podziemne.

• MDS zwykle lokalizowane poniżej poziomu terenu — dodatkowa naturalna ochrona przed odłamkami i warunkami atmosferycznymi.

Wymogi rozszerzone

• Rozporządzenie obejmuje również wymagania dla obiektów chroniących przed: skutkami klęsk żywiołowych, różnymi wariantami ochrony przed odłamkami, zagruzowaniem, promieniowaniem gamma i skażeniami.

• Organizacja MDS opisana jest w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r., które określa wymagania organizacyjne i techniczne dla miejsca doraźnego schronienia (MDS) — w tym obowiązek oceny faktycznego stanu technicznego obiektu, opracowania dokumentacji przystosowawczej oraz wymogi dotyczące konstrukcji i parametrów elementów (np. grubości i klasy betonu dla stropów i ścian) przydatnych do organizowania mds.

Podsumowanie

• Trzy kategorie obiektów ochronnych: Schrony, Ukrycia, MDS; różne poziomy hermetyczności, wyposażenia i czasu dopuszczalnego pobytu.

• Nowe rozporządzenie 2025 wprowadza szczegółowe wymagania techniczne dla MDS.

• Kluczowe parametry konstrukcyjne to odpowiedni materiał i grubość przegród oraz wymagania dotyczące wytrzymałości betonu i zbrojenia.

• Funkcje ochronne definiowane są przez mierzalne kryteria: obciążenie wiatrem, nośność przy zagruzowaniu, stopień osłabienia promieniowania gamma.

Miejsca Doraźnego Schronienia - klasy i poziom ochrony

Miejsce doraźne schronienia (MDS) to pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, służące do krótkotrwałego pobytu ludzi w celu ochrony przed zagrożeniami związanymi z sytuacjami nadzwyczajnymi, atakami terrorystycznymi lub stanami kryzysowymi. MDS mogą być organizowane w budynkach użyteczności publicznej, halach sportowych, salach widowiskowo-kinowych, stacjach metra lub innych obiektach dostępnych dla publiczności.

Klasy ochrony MDS

Miejsca doraźnego schronienia klasyfikuje się ze względu na poziom ochrony, który odzwierciedla odporność obiektu na różne rodzaje zagrożeń.

Organizacja miejsca doraźnego schronienia (mds) z uwzględnieniem wymogów technicznych, działań diagnostycznych dotyczących betonu oraz niezbędnych decyzji organizacyjno‑administracyjnych określona jest w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r.

Organizacja MDS opisana jest w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r., które określa wymagania organizacyjne i techniczne dla miejsca doraźnego schronienia (MDS) — w tym obowiązek oceny faktycznego stanu technicznego obiektu, opracowania dokumentacji przystosowawczej oraz wymogi dotyczące konstrukcji i parametrów elementów (np. grubości i klasy betonu dla stropów i ścian) przydatnych do organizowania mds.

Budowle obronne i schrony, okopy, punkty dowodzenia budowane w gruncie wykonane z zastosowaniem maty betonowej i innych geosyntetyków, typu geokraty komórkowe czy geotkaniny.

W świecie inżynierii lądowej i wojskowej, poszukiwanie efektywnych, trwałych i szybkich w realizacji rozwiązań zawsze było priorytetem. Maty betonowe, geokraty komórkowe i geotkaniny to nowoczesne materiały geosyntetyczne, które zrewolucjonizowały podejście do budowy struktur podziemnych, w tym budowli obronnych i schronów. Ich unikalne właściwości pozwalają na tworzenie konstrukcji odpornych na ekstremalne warunki, jednocześnie przyspieszając proces budowy i redukując koszty.

W odpowiedzi na potrzeby Obrony Cywilnej, Państwowa Straż Pożarna (PSP) przeprowadziła szczegółową inwentaryzację wszystkich miejsc, które mogą służyć jako Miejsca doraźnego schronienia (Schrony MDS).

MDS (Miejsce Doraźnego Schronienia) to uprzednio zaprojektowane lub zaadaptowane pomieszczenie albo wydzielona część budynku przeznaczona do szybkiego przyjęcia ludności w razie zagrożeń (ataków, katastrof, pożarów chemicznych, nadzwyczajnych zdarzeń). Nie służy do długotrwałego pobytu — zapewnia podstawową ochronę przed skutkami zagrożeń i umożliwia ewakuację lub przeniesienie do schronu dłuższego pobytu.