Schrony i Miejsca Doraźnego Schronienia (MDS) w Polsce

W odpowiedzi na potrzeby Obrony Cywilnej, Państwowa Straż Pożarna (PSP) przeprowadziła szczegółową inwentaryzację wszystkich miejsc, które mogą służyć jako Miejsca doraźnego schronienia (Schrony MDS).

Organizacja MDS opisana jest w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r., które określa wymagania organizacyjne i techniczne dla miejsca doraźnego schronienia (MDS) — w tym obowiązek oceny faktycznego stanu technicznego obiektu, opracowania dokumentacji przystosowawczej oraz wymogi dotyczące konstrukcji i parametrów elementów (np. grubości i klasy betonu dla stropów i ścian) przydatnych do organizowania mds.

Baza danych obiektów ochronnych — bunkry schrony MDS (wyniki inwentaryzacji PSP 2022–2023)

• Zakres bazy

  • Źródła: ogólnopolska inwentaryzacja przeprowadzona przez Państwową Straż Pożarną (2022–2023) oraz dane z województw i miast.

  • Typy obiektów w bazie: Schrony (S), Ukrycia (U), Miejsca Doraźnego Schronienia (MDS).

• Dane ogólnopolskie (suma)

  • Liczba obiektów: 234 735.

  • Schrony (S): 1 903 obiekty; pojemność > 300 000 osób.

  • Ukrycia (U): 8 719 obiektów; pojemność > 1 100 000 osób.

  • MDS: 224 113 obiektów; pojemność ≈ 49 000 000 osób.

• Rozmieszczenie według województw (wybrane fakty)

  • Województwo śląskie: 2 378 obiektów (w tym 201 schronów, 2 177 ukryć); łączna pojemność > 306 000 osób.

    

  • Województwo mazowieckie: 1 784 obiekty (293 schrony — najwięcej w kraju, 1 491 ukryć); pojemność > 234 000 osób.

  • Województwo pomorskie: 993 obiekty (285 schronów, 708 ukryć); pojemność > 134 000 osób.

  • Województwo lubuskie: 75 obiektów (wszystkie ukrycia); pojemność ≈ 9 450 osób.

• Zestawienie dla największych miast (wybrane dane)

  • Warszawa: 293 schrony, 350 ukryć; łącznie > 46 000 osób; ponad 9 000 MDS o łącznej pojemności > 9 000 000 osób. Najpojemniejsze MDS: Westfield Arkadia (>50 000), Galeria Młociny (>40 000), Złote Tarasy (>20 000).

  • Kraków: 364 obiekty (9 schronów, 355 ukryć); MDS 6 034, pojemność MDS ≈ 2 454 468 osób; duża koncentracja w Nowej Hucie; gł. MDS: Bonarka (>25 000).

  • Wrocław: 155 obiektów (127 schronów, 28 ukryć); MDS > 5 000, pojemność MDS > 1 500 000; gł. MDS: Pasaż Grunwaldzki (>30 000).

  • Poznań: ok. 50 schronów, 100 ukryć; MDS > 4 000, łączna pojemność MDS > 1 000 000; gł. MDS: King Cross Marcelin (>20 000).

  • Gdańsk: ok. 50 schronów, 100 ukryć; MDS > 2 000, pojemność MDS > 700 000.

  • Inne miasta: Szczecin (ok. 60 schronów), Katowice (>2 500 MDS, pojemność >600 000), Łódź (>3 000 MDS, pojemność >1 000 000).

    

• Aplikacja i dostępność danych

  • Aplikacja PSP „Schrony” umożliwia wyszukiwanie schronów, ukryć i MDS (wyszukiwanie po adresie i promieniu).

  • Oznaczenia na mapie: Schrony — czerwony; Ukrycia — niebieskie; MDS — zielone. Symbole dodatkowe informują o przeznaczeniu dla mieszkańców lub zakładów pracy.

• Proces inwentaryzacji (przebieg i zasięg)

  • Czas trwania: 85 dni (październik 2022 – luty 2023).

  • Zaangażowanie: ~13 000 strażaków (ok. 40% formacji), ~171 000 godzin roboczych.

  • Zakres: pomieszczenia instytucji państwowych, samorządowych, wspólnot, spółdzielni i podmiotów użyteczności publicznej; obiekty prywatne nie były inwentaryzowane.

  • Najwięcej obiektów zinwentaryzowano w woj. mazowieckim (≈29 700) i śląskim (≈25 900).

• Jakość danych i uwagi kontrolne

  • Najwyższa Izba Kontroli (marzec 2024) wskazała ryzyko nierzetelności danych i konieczność weryfikacji stanu technicznego wielu obiektów.

  • Część wpisów wymaga aktualizacji stanu technicznego, sprawdzenia dostępności i potwierdzenia pojemności.

• Wyzwania i kierunki działań

  

  • Konieczność audytu technicznego i priorytetowych remontów obiektów krytycznych.

  • Prace legislacyjne i programowe (Program Ochrony Ludności) przewidziane przez MSWiA: finansowanie remontów, przywracanie dawnych schronów, budowa i modernizacja infrastruktury ochronnej.

  • Przykład działań lokalnych: program „Warszawa Chroni” — budowa wiat, dodatkowe przyłącza wody i prądu, szkolenia; szacunkowy koszt ≈ 117 mln zł.

• Uwaga praktyczna dla użytkowników bazy

  • Dane są użyteczne do planowania działań ratowniczych i logistycznych, ale przed wykorzystaniem konkretnego obiektu należy zweryfikować aktualność wpisu i stan techniczny oraz dostępność (warto przeprowadzić audyt lokalny).

Aktulana baza danych schronów i MDS

• Aplikacja PSP "Schrony": https://strazpozarna.maps.arcgis.com/apps/instant/nearby/index.html?appid=ec00a2b879424296b6dcc400393c6c1e
• Strona Główna Komendy Głównej PSP: https://www.gov.pl/web/kppsp-sanok/aplikacja-schrony

Organizacja MDS opisana jest w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r., które określa wymagania organizacyjne i techniczne dla miejsca doraźnego schronienia (MDS) — w tym obowiązek oceny faktycznego stanu technicznego obiektu, opracowania dokumentacji przystosowawczej oraz wymogi dotyczące konstrukcji i parametrów elementów (np. grubości i klasy betonu dla stropów i ścian) przydatnych do organizowania mds.

Budowle obronne i schrony, okopy, punkty dowodzenia budowane w gruncie wykonane z zastosowaniem maty betonowej i innych geosyntetyków, typu geokraty komórkowe czy geotkaniny.

W świecie inżynierii lądowej i wojskowej, poszukiwanie efektywnych, trwałych i szybkich w realizacji rozwiązań zawsze było priorytetem. Maty betonowe, geokraty komórkowe i geotkaniny to nowoczesne materiały geosyntetyczne, które zrewolucjonizowały podejście do budowy struktur podziemnych, w tym budowli obronnych i schronów. Ich unikalne właściwości pozwalają na tworzenie konstrukcji odpornych na ekstremalne warunki, jednocześnie przyspieszając proces budowy i redukując koszty.