Miejsca doraźnego schronienia (MDS)

Miejsca doraźnego schronienia (MDS) to wyznaczone obiekty lub ich części przystosowane do krótkotrwałego przyjęcia ludności w sytuacjach kryzysowych, tzw. schrony dla ludności czyli MDS. Przepisy określające warunki organizowania i wymagania MDS zostały uregulowane w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 9 lipca 2025 r..

Kto wyznacza i kiedy obowiązek adaptacji MDS

Wytypowanie i decyzję o zorganizowaniu MDS podejmuje terytorialny organ ochrony ludności po przeprowadzeniu oceny stanu technicznego obiektu oraz możliwości jego adaptacji na potrzeby schronienia; od 2026 r. nowe obowiązki projektowe i adaptacyjne dotyczą  m.in.  inwestorów i deweloperów, którzy muszą brać pod uwagę przepisy o MDS przy projektowaniu niektórych obiektów, zwłaszcza z kondygnacjami podziemnymi.

Organizacja MDS opisana jest w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r., które określa wymagania organizacyjne i techniczne dla miejsca doraźnego schronienia (MDS) — w tym obowiązek oceny faktycznego stanu technicznego obiektu, opracowania dokumentacji przystosowawczej oraz wymogi dotyczące konstrukcji i parametrów elementów (np. grubości i klasy betonu dla stropów i ścian) przydatnych do organizowania mds.

Wymagania funkcjonalne i pojemność MDS

Pojemność MDS ustalana jest przez organ ochrony ludności i uwzględnia m.in. minimalną powierzchnię użytkową przypadającą na jedną osobę, dostępność powietrza w strefie ochronnej, przewidywany czas zapewnienia ochrony oraz liczbę wyjść ewakuacyjnych; przy określaniu pojemności liczy się wyłącznie wolna, niezabudowana powierzchnia o wysokości co najmniej 2 m.

Wymagania techniczne i bezpieczeństwo MDS

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r. określa warunki techniczne, które powinny spełniać MDS — w szczególności stan techniczny konstrukcji i instalacji, zapewnienie wentylacji i dostępności powietrza, zabezpieczenia przeciwpożarowe oraz warunki sanitarne i ewakuacyjne; organ wykonuje ocenę techniczną obiektu przed zatwierdzeniem MDS.

• Schrony i miejsca doraźnego schronienia MDS - wymagania techniczne

Procedura adaptacji obiektu na MDS — kroki praktyczne

1. Wytypowanie obiektu i wstępna analiza możliwości adaptacji przez organ ochrony ludności.

2. Inwentaryzacja stanu technicznego konstrukcji, instalacji i dróg ewakuacji; określenie zakresu robót adaptacyjnych.

   • Badanie młotkiem schmidta - potwierdzenie klasy betonu w konstrukcji, bez pobierania próbek

3. Projekt techniczny adaptacji uwzględniający wymogi pojemności, wentylacji, bezpieczeństwa pożarowego i sanitarne.

4. Wykonanie robót adaptacyjnych, odbiór techniczny i formalne zatwierdzenie jako MDS przez właściwy organ.

5. Miejsca doraźnego schronienia - modernizacja i adaptacja pomieszczeń

Praktyczne uwagi dla inwestorów i zarządców budynków

• Planując nowe inwestycje z kondygnacjami podziemnymi, uwzględnij wymagania MDS już na etapie projektu, by uniknąć kosztownych adaptacji później.

• Przy adaptacji istniejących obiektów zwróć szczególną uwagę na dostępność powietrza, drogi ewakuacji, odporność instalacji oraz na to, żeby wyznaczona powierzchnia użytkowa była rzeczywiście wolna i niezabudowana.

• Dokumentacja techniczna i deklaracje zgodności elementów instalacyjnych powinny być kompletne — organ wymaga oceny faktycznego stanu technicznego przed zatwierdzeniem MDS.

  

Gdzie szukać dalszych informacji i aktów prawnych

Szczegółowe brzmienie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 9 lipca 2025 r. zawiera komplet wymagań dotyczących MDS i stanowi podstawę do działań organizacyjnych oraz technicznych przy tworzeniu miejsc doraźnego schronienia.

Miejsca doraźnego schronienia MDS - wymagania

Miejsca doraźnego schronienia (MDS) są regulowane rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z 9 lipca 2025 r.; akt ten określa warunki organizowania oraz szczegółowe wymagania techniczne i organizacyjne dla MDS.

Kto wyznacza i obowiązki stron

• Wyznaczanie — terytorialny organ ochrony ludności typuje obiekty do oceny i decyduje o zorganizowaniu MDS.

• Obowiązki inwestorów/zarządców — od 2026 r. nowe projekty (szczególnie z kondygnacjami podziemnymi) muszą uwzględniać wymogi MDS już na etapie projektowania; adaptacje istniejących obiektów przeprowadza się na zlecenie i pod nadzorem organu.

Pojemność i kryteria obliczania

• Pojemność MDS ustalana jest przez właściwy organ z uwzględnieniem: minimalnej powierzchni przypadającej na osobę, bezpieczeństwa chronionych (dostępność powietrza w strefie ochronnej), przewidywanego czasu zapewnienia ochrony oraz liczby wyjść ewakuacyjnych.

• Przy obliczeniach liczy się wyłącznie wolna, niezabudowana powierzchnia w pomieszczeniu o wysokości co najmniej 2 m przeznaczona do przebywania osób.

  

Wymagania techniczne (kluczowe elementy)

• Ocena stanu technicznego — przed organizacją MDS organ wymaga oceny stanu konstrukcji i instalacji obiektu; MDS musi spełniać kryteria dotyczące nośności, odporności konstrukcji i instalacji zapewniających bezpieczeństwo użytkowników.

  • Potwierdzenie klasy betonu

• Wentylacja i dostęp powietrza — strefa ochronna musi mieć zapewnioną odpowiednią wymianę i dostęp powietrza zgodnie z wymaganiami wskazanymi w rozporządzeniu.

• Bezpieczeństwo pożarowe i ewakuacja — wymagane są rozwiązania zgodne z przepisami ppoż., przejścia ewakuacyjne oraz liczba wyjść adekwatna do pojemności MDS.

• Warunki sanitarne — dostęp do podstawowych urządzeń sanitarnych i możliwość utrzymania higieny przez czas przewidywanej ochrony; w razie potrzeby przewiduje się rozwiązania tymczasowe lub wyposażenie minimalne zgodne z wymogami rozporządzenia.

• Instalacje pomocnicze — oświetlenie awaryjne, zasilanie rezerwowe, środki łączności i zabezpieczenia instalacji powinny być przystosowane do funkcji MDS i zweryfikowane w ocenie technicznej.

Procedura adaptacji obiektu na MDS — etapy

1. Typowanie i zlecenie oceny — organ ochrony ludności typuje obiekt i zleca ocenę faktycznego stanu technicznego oraz instalacji.

2. Inwentaryzacja i ekspertyzy — wykonanie niezbędnych ekspertyz konstrukcyjnych, instalacyjnych i sanitarno‑higienicznych oraz wskazanie zakresu robót adaptacyjnych.

3. Projekt adaptacji — opracowanie dokumentacji technicznej uwzględniającej pojemność, wentylację, ewakuację, ppoż. i wyposażenie minimalne; zatwierdzenie przez organ.

4. Miejsca doraźnego schronienia - modernizacja i adaptacja pomieszczeń, wykonanie prac i odbiór — wykonanie robót adaptacyjnych, końcowy odbiór techniczny i formalne zatwierdzenie obiektu jako MDS przez właściwy organ.

   

Szybka lista kontrolna przed wnioskiem o organizację MDS

• Dokumentacja: karta obiektu, inwentaryzacja, ekspertyzy konstrukcyjne i instalacyjne.

• Powierzchnia: dostępna wolna powierzchnia ≥ 2 m wysokości; obliczenie pojemności.

• Wentylacja: zapewniona wymiana powietrza i zapas powietrza dla przewidywanego czasu pobytu.

• Ewakuacja i ppoż.: minimalna liczba wyjść, drogi ewakuacyjne, oznakowanie i systemy ppoż.

• Sanitariaty: dostęp do podstawowych urządzeń sanitarnych lub ich rozwiązania tymczasowe.

• Instalacje: zasilanie awaryjne/awaryjne oświetlenie, łączność, zabezpieczenia instalacji.

• Mocowanie decyzji: protokół oceny technicznej i formalne zatwierdzenie przez organ ochrony ludności.

W odpowiedzi na potrzeby Obrony Cywilnej, Państwowa Straż Pożarna (PSP) przeprowadziła szczegółową inwentaryzację wszystkich miejsc, które mogą służyć jako Miejsca doraźnego schronienia (Schrony MDS).

Budowle obronne i schrony, okopy, punkty dowodzenia budowane w gruncie wykonane z zastosowaniem maty betonowej i innych geosyntetyków, typu geokraty komórkowe czy geotkaniny.

W świecie inżynierii lądowej i wojskowej, poszukiwanie efektywnych, trwałych i szybkich w realizacji rozwiązań zawsze było priorytetem. Maty betonowe, geokraty komórkowe i geotkaniny to nowoczesne materiały geosyntetyczne, które zrewolucjonizowały podejście do budowy struktur podziemnych, w tym budowli obronnych i schronów. Ich unikalne właściwości pozwalają na tworzenie konstrukcji odpornych na ekstremalne warunki, jednocześnie przyspieszając proces budowy i redukując koszty.

Zorganizuj piwnicę jako prywatny schron dla rodziny i jednocześnie przygotuj ją tak, by spełniała wymogi MDS — zacznij od oceny konstrukcji i szczelności, zapewnij filtrowaną wentylację, zapasy na minimum 72 godziny oraz jasne procedury ewakuacji i zarządzania.