Kontrole UDT (Urzędu Dozoru Technicznego) dźwigów i podnośników

Urząd Dozoru Technicznego (UDT) przeprowadza kontrole dźwigów, podnośników i innych urządzeń transportu bliskiego (UTB), aby zapewnić ich bezpieczną eksploatację, weryfikując stan techniczny, zgodność z przepisami i instrukcjami, czytelność oznakowań, stan wyposażenia i elementów zabezpieczających, oraz wykonanie wymaganych przeglądów i pomiarów. Kontrole te są kluczowe dla zapobiegania zagrożeniom dla ludzi, mienia i środowiska związanym z wyzwoleniem energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ładunków lub osób. 

Urząd Dozoru Technicznego sprawuje nadzór nad maszynami podnoszącymi lub przemieszczającymi ładunki i ludzi w pionie oraz poziomie. Kontrole obejmują dźwigi, podnośniki, suwnice, żurawie i inne UTB. Poniżej zestawienie kluczowych elementów i etapów inspekcji UDT.

Brak UDT windy osobowej i dźwigu towarowego powoduje dotkliwe konsekwencje prawne i kary finansowe.

Pod dozór techniczny UDT podlegają wszystkie podnośniki warsztatowe i diagnostyczne przeznaczone do obsługi pojazdów – niezależnie od tego, czy są jednokolumnowe, dwukolumnowe, czterokolumnowe, nożycowe czy kanałowe. Wyjątek stanowią jedynie małe, przenośne podnośniki ręczne (np. lewarki), które nie wymagają zgłoszenia.

Rodzaje dozoru i inspekcji UDT

• Badanie odbiorcze

• Przegląd okresowy

• Przegląd doraźny (po naprawie, modernizacji lub wypadku)

• Przegląd specjalny (np. przy zmianie miejsca instalacji lub parametrów)

Urządzenia objęte kontrolą

• Dźwigi osobowe i towarowe

• Suwnice pomostowe, mostowe, podwieszane

• Żurawie stacjonarne, wieżowe, samochodowe (HDS)

• Podnośniki warsztatowe i diagnostyczne - jednokolumnowe, dwukolumnowe, czterokolumnowe, nożycowe i kanałowe

  

• Podnośniki nożycowe, podnośniki kolumnowe, koszowe

• Wciągniki łańcuchowe, linowe, ręczne, elektryczne

• Wózki jezdniowe podnośnikowe (forklifts)

• Podesty ruchome i platformy towarowe

• Kontrola podnośnika warsztatowego z UDT

• Schody i chodniki ruchome

• Urządzenia do transportu kontenerów

• Podnośnik warsztatowy - dozór techniczny i zgłoszenie do UTD

Zakres kontroli UDT

• Weryfikacja dokumentacji technicznej (DTR, deklaracja zgodności CE)

• Ocena poprawności montażu i oznakowania (tabliczki, naklejki UDT)

  • W zakresie montażu na podłożu betonowym - potwierdzenie klasy betonu, obowiązkowa kontrola i badanie betonu dla fundamentu podnośnika

• Sprawdzenie stanu konstrukcji (spawy, zawiesia, prowadnice)

• Testy obciążeniowe (próba z udźwigiem nominalnym)

• Kontrola urządzeń zabezpieczających (ograniczniki prędkości, hamulce)

• Pomiary parametrów (prędkość, siły, ciśnienie hydrauliki)

• Ocena stanu układów elektrycznych i hydraulicznych (szczelność, izolacja)

Częstotliwość badań

• Pierwsze badanie – przed oddaniem urządzenia do eksploatacji

• Przeglądy okresowe – co 12 lub 24 miesiące (zależnie od typu i udźwigu)

• Przeglądy doraźne – po każdej modernizacji, naprawie kluczowego elementu lub wypadku

• Przeglądy specjalne – przy zmianie miejsca instalacji lub warunków pracy

Wymagania organizacyjne

• Zgłoszenie badania do UDT (formularz, komplet dokumentów).

• Wyznaczenie terminu inspekcji i przygotowanie urządzenia.

• Obecność uprawnionego operatora i konserwatora podczas kontroli.

• Udostępnienie całej dokumentacji oraz dostępu do wszystkich mechanizmów.

• Usunięcie niesprawności i ponowna weryfikacja, jeśli inspektor stwierdzi niezgodności.

Regularne kontrole UDT gwarantują bezpieczeństwo użytkowania UTB, minimalizują ryzyko awarii i chronią przed konsekwencjami prawnymi.

Przykłady urządzeń UTB podlegających nadzorowi UDT

• Podnośniki warsztatowe i diagnostyczne - jednokolumnowe, dwukolumnowe, czterokolumnowe, nożycowe i kanałowe

• Suwnica pomostowa – zgłoszenie przed pierwszym uruchomieniem po montażu toru jazdy

• Suwnica mostowa – po relokacji na inny ciąg torów

• Suwnica podwieszana – po zmianie punktów zawieszenia i prowadnic

• Suwnica ramieniowa – przed oddaniem do eksploatacji na nowym stanowisku

• Suwnica słupowa – po zamocowaniu podpór w nowej lokalizacji

• Suwnica natorowa – zgłoszenie przed testem obciążeniowym

• Suwnica obrotowa – po montażu mechanizmu obrotu

• Żuraw stacjonarny – przed pierwszym rozruchem mechanizmu

• Żuraw wieżowy – zgłoszenie przed uruchomieniem na placu budowy

• Żuraw samochodowy (HDS) – po instalacji żurawia na podwoziu pojazdu

• Żuraw warsztatowy – po relokacji w innej strefie serwisowej

• Żuraw przenośny – przed oddaniem do pracy po transporcie

• Żuraw samojezdny – po montażu układu jezdnego

• Żuraw portowy – zgłoszenie przed pierwszym załadunkiem kontenerów

• Żuraw morski (statkowy) – przed operacjami przeładunkowymi na wodzie

• Żuraw szybkomontujący – przed montażem konstrukcji na wysokości

• Wciągnik łańcuchowy – przed rozpoczęciem eksploatacji w nowym miejscu

• Wciągarka linowa – po modernizacji napędu lub sterowania

• Wciągarka ręczna – zgłoszenie przy pierwszym użyciu na terenie zakładu

• Wciągarka elektryczna – po wymianie silnika lub układu sterowania

  

• Wciągarka pneumatyczna – przed pierwszym pomiarem ciśnienia roboczego

• Wciągarka hydrauliczna – po montażu nowej pompy lub rozdzielacza

• Wyciąg towarowy – przed pierwszym załadunkiem materiałów

• Dźwignik prostoliniowy przenośny – przed użyciem w warsztacie samochodowym

• Dźwignik prostoliniowy stacjonarny – po montażu szyn prowadzących

• Dźwignik nieprostoliniowy – po adaptacji do zmienionej trasy ruchu

• Podnośnik nożycowy – przed oddaniem do eksploatacji na budowie lub w serwisie

• Podnośnik kolumnowy – po relokacji między halami produkcyjnymi

• Podnośnik koszowy – przed pracami na wysokości wymagającymi uprawnień

• Podnośnik samochodowy – zgłoszenie po wbudowaniu w posadzkę warsztatu

• Wózek jezdniowy podnośnikowy (forklift) – po instalacji bocznych podpór stabilizujących

• Wózek paletowy z napędem – po modyfikacji układu napędowego

• Wózek widłowy z koszem – przed użyciem do podnoszenia operatora z ładunkiem

• Platforma hydrauliczna – po montażu przy rampie załadunkowej

• Podest ruchomy przejezdny – przed pierwszym użyciem na placu budowy

• Podest ruchomy wiszący – po zamocowaniu do konstrukcji dachu

• Podest ruchomy masztowy – przed wejściem operatora na platformę

• Podest ruchomy załadowczy – po zmianie maksymalnej wysokości podnoszenia

• Schody ruchome – zgłoszenie przed uruchomieniem w obiekcie handlowym lub biurowym

• Chodnik ruchomy – po instalacji w przejściach komunikacyjnych

• Urządzenie dla osób niepełnosprawnych – przed pierwszym użyciem przy pochyłej klatce

• Przenośnik kabinowy obrotowy – przed sezonem w ośrodku rekreacyjnym

• Kolejka krzesełkowa – zgłoszenie przed oddaniem do eksploatacji w wyciągu narciarskim

• Układnica magazynowa – po montażu w regale wysokiego składowania

• Przeciągarka pojazdów szynowych – przed pierwszym użyciem przy torowisku

Zgłoszenie podnośnika lub dźwigu do UDT

Zgłoszenie podnośnika lub dźwigu do UDT (Urzędu Dozoru Technicznego, UDT) to obowiązkowa procedura, która ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa eksploatacji tych urządzeń. Jest to niezbędny krok, aby móc legalnie użytkować podnośnik lub dźwig. Zgłoszenia dokonuje podmiot eksploatujący urządzenie, czyli jego właściciel lub użytkownik. Obowiązkowi zgłoszenia do UDT podlegają także inne urządzenia transportu bliskiego (UTB) - zgłaszane do UDT.

Aby podnośnik kolumnowy mógł być legalnie eksploatowany w Polsce, musi posiadać kompletną i aktualną dokumentację Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). Brak odpowiednich dokumentów w dokumentacji UDT na podnośnik kolumnowy lub ich niezgodność ze stanem faktycznym może skutkować nałożeniem kar finansowych, a nawet wyłączeniem urządzenia z eksploatacji. Obowiązkowi zgłoszenia podnośnika do UDT podlegają także inne urządzenia transportu bliskiego (UTB) zgłaszane do UDT.

Kara za brak UDT podnośnika, czyli kara za brak ważnego badania technicznego Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) dla podnośnika to przede wszystkim: grzywna lub kara ograniczenia wolności, nakaz wstrzymania eksploatacji oraz brak ochrony ubezpieczeniowej.

Zgłoszenie dźwigu, windy, podnośnika do UDT to obowiązkowa procedura mająca na celu zapewnienie bezpieczeństwa eksploatacji tych urządzeń.

W skrócie, jest to proces rejestracji urządzenia i poddania go badaniu technicznemu przez inspektora UDT. Dopiero po pozytywnym wyniku badania i wydaniu decyzji zezwalającej na eksploatację, urządzenie może być legalnie użytkowane. Brak UDT windy osobowej i dźwigu towarowego powoduje dotkliwe konsekwencje prawne i kary finansowe.

Pod dozór techniczny UDT podlegają wszystkie podnośniki warsztatowe i diagnostyczne przeznaczone do obsługi pojazdów – niezależnie od tego, czy są jednokolumnowe, dwukolumnowe, czterokolumnowe, nożycowe czy kanałowe. Wyjątek stanowią jedynie małe, przenośne podnośniki ręczne (np. lewarki), które nie wymagają zgłoszenia.

Wytrzymałość posadzki betonowej to jej zdolność do przeciwdziałania pękaniu i kruszeniu się pod wpływem obciążeń.

Przy zgłoszeniu urządzeń technicznych do Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) lub Transportowego Dozoru Technicznego (TDT) konieczne jest wykonanie badania wytrzymałości betonu fundamentów i posadzek, na których będą one posadowione. Wymóg ten wynika z konieczności zapewnienia bezpiecznej eksploatacji urządzeń podlegających dozorowi technicznemu.

Potwierdzenie klasy betonu oznacza formalne ustalenie, że beton fundamentu lub posadzki spełnia minimalne wymagania wytrzymałościowe (np. ≥ C20/25) i parametry geometryczne, niezbędne do bezpiecznego posadowienia urządzenia objętego dozorem technicznym. Badanie wytrzymałości betonu jest wymagane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT) lub Transportowy Dozór Techniczny (TDT) w celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji urządzeń podlegających dozorowi technicznemu.

Podnośniki warsztatowe (dźwigniki o ruchu prostoliniowym stacjonarne) oraz dźwigi stacjonarne to urządzenia techniczne podlegające pełnemu dozorowi technicznemu UDT. Oznacza to obowiązek rejestracji, badania odbiorczego i okresowych kontroli przez Urząd Dozoru Technicznego przed dopuszczeniem do eksploatacji.