Jakie są typowe wady betonu?

Typowe wady betonu powstają zarówno podczas produkcji betonu jak i w fazie zabudowy. Są to typowe błędy wykonawcze. Oddzielną grupą są wady następujące w procesie degradacji betonu w trakcie jego eksploatacji - wady starzeniowe.

Wady betonu dzielimy ze względu na okres powstania problemu.

Wady produkcji betonu

• błędne założenia co do parametrów mieszanki betonowej
• problemy jakości kruszyw do betonu
• źle dobrane kruszywo
• zła jakość kruszywa (np. domieszka wapienia)
• złe domieszkowanie
• zbyt niska zawartość cementu w mieszance betonowej - powoduje powstanie betonu o niskiej wytrzymałości na ściskanie - czytaj: Jak rozpoznać słaby beton?

Wady zabudowy betonu - błędy wykonania betonu

• brak lub niestaranne zawibrowanie, skutkuje w pustkach powietrznych, które bezpośrednio obniżają wytrzymałość konstrukcji
• zbyt późne zabudowanie mieszanki betonowej
• zbyt niska temperatura betonowania, uszkodzenia mrozowe betonu, czytaj: Jak rozpoznać przemarznięty beton?
• brak pielęgnowania betonu podczas dojrzewania, zbyt szybkie odparowywanie wody z powierzchni betonu
• zbyt cienka otulina prętów zbrojeniowych

Wady powstałe podczas eksploatacji betonu - destrukcja, uszkodzenia i degradacja betonu

• karbonatyzacja
• zaolejenie betonu
• zniszczenie mechaniczne betonu
  • rozkruszenie betonu
  • pęknięcia betonu - czytaj: Jak zakleić rysy w betonie ,
  • ubytki betonu - czytaj: Jaką zaprawą naprawić dziury w posadzce betonowej?
  • łuszczenie betonu
• korozja stali zbrojeniowej

Najczęstsze rodzaje wad betonu

• Pęknięcia włoskowate — drobne, powierzchniowe rysy.

• Rysy skurczowe — wynik skurczu wysychania.

• Rysy termiczne — spowodowane różnicami temperatur.

• Rysy konstrukcyjne — przekraczające dopuszczalne naprężenia.

• Zimne łącza — przerwy technologiczne bez scalenia.

• Odsłonięte kruszywo, puste przestrzenie.

• Pustki i jamy — niewypełnione miejsca w betonie.

• Pęcherze powietrzne — zamknięte kieszenie powietrza.

  

• Segregacja mieszanki — rozdzielenie składników betonu.

• Wymywanie mleczka cementowego — utrata spoiwa powierzchniowego.

• Pylenie powierzchni — sypka, słaba warstwa wierzchnia.

• Łuszczenie (scaling) — odpadanie cienkich warstw powierzchni.

• Kruszenie krawędzi — uszkodzenia naroży i krawędzi.

• Odspojenia warstw (delaminacja) — rozdzielenie warstw betonu.

• Odpryski (spalling) — miejscowe odłupywanie się betonu.

• Wykwity solne (eflorescencja) — białe osady soli na powierzchni.

• Korozja zbrojenia — rdzewienie prętów zbrojeniowych.

• Rdzawe plamy — przebarwienia od korozji zbrojenia.

• Skurcz plastyczny — pęknięcia w fazie plastycznej.

• Skurcz wysychania — rysy po utracie wilgoci.

• Skurcz autogeniczny — skurcz związany z hydratacją cementu.

• Uszkodzenia mrozowe — pęknięcia od przemarzania.

• Reakcja alkaliczno‑krzemionkowa (ASR) — pęcznienie kruszywa.

  

• Atak siarczanowy — degradacja przez siarczany.

• Korozja chemiczna — działanie kwasów i agresorów.

• Zawilgocenie kapilarne — podciąganie wody z gruntu.

• Przecieki i infiltracja wody — stałe zawilgocenie konstrukcji.

• Brak otuliny zbrojenia — zbyt cienka warstwa ochronna.

• Odsłonięte zbrojenie — widoczne pręty zbrojeniowe.

• Pełzanie betonu (creep) — długotrwałe odkształcenia pod obciążeniem.

• Nierównomierne osiadanie — lokalne przemieszczenia konstrukcji.

• Utrata przyczepności powłok — odspajanie farb i żywic.

• Zanieczyszczenia powierzchni (oleje) — słaba przyczepność powłok.

• Zanieczyszczone kruszywo — obniżona jakość mieszanki.

• Nadmierna porowatość — wysoka przepuszczalność i słaba wytrzymałość.

• Niska gęstość / wytrzymałość — beton o słabych parametrach.

• Marmurkowatość powierzchni — nierównomierne zabarwienie.

• Ślady po deskowaniu — odciski i łączenia form.

• Nierówności i fale powierzchni — estetyczne i funkcjonalne wady.

• Niewłaściwe wykończenie powierzchni — błędy technologiczne.

• Zbyt wczesne zacieranie — osłabienie warstwy wierzchniej.

• Zbyt późne zacieranie — trudności w uzyskaniu gładkości.

  

• Przerwy technologiczne bez zabezpieczeń — zimne spoiny.

• Niewłaściwe zagęszczenie (brak wibracji) — pory i osłabienie.

• Nadmierne dodanie wody — obniżona wytrzymałość i segregacja.

• Uszkodzenia po pożarze — utrata właściwości mechanicznych.

• Karbonatyzacja (odkwaszanie) — obniżenie alkaliczności betonu.

• Zasolenie i chlorki — przyspieszona korozja zbrojenia.

• Niewłaściwe naprawy (słabe zespolenie) — odspojenia łatek naprawczych.

• Zaniedbania pielęgnacyjne — brak nawilżania i ochrona.

• porowatość i pęcherze powietrza (słabe zagęszczenie)

• sedymentacja i mleczko wapienne na powierzchni betlonu

• spękania skurczowe i rysowanie plastyczne

• rysy termiczne i rysy związane z odkształceniami

• rysy z powodu obciążeń nadprojektowych (przekroczenie nośności)

• zarysowania i pęknięcia spowodowane korozją zbrojenia

• korozja zbrojenia i odkrywanie prętów (odpryski)

• wykwity solne i przebarwienia powierzchniowe

• odspojenia i łuszczenie się powierzchni betonu (delaminacja)

• mrozoodporność niewystarczająca i uszkodzenia mrozowe betonu:

• nekroza powierzchniowa spowodowana agresją chemiczną (odbarwienia, kruszenie)

• niskie właściwości mechaniczne (niedobór cementu lub złe kruszywo)

• nieciągłości wykonawcze i zimne łączenia (cold joints)

• nadmierne skurcze plastyczne i chemiczne prowadzące do pęknięć

• nierówna struktura i lokalne puste przestrzenie (kamienie wyrzucane)

• uszkodzenia wskutek erozji hydraulicznej (ścieranie przez przepływ)

• zabrudzenia i zanieczyszczenia powierzchniowe osłabiające przyczepność powłok

• przebarwienia i różnice kolorystyczne (nierównomierne dojrzewanie)

• zawilgocenie i zawilgocone spoiny powodujące utratę izolacji

• miejscowe spękania wynikające z wad prefabrykacji lub transportu

Przyczyny powstawania wad betonu

• błędy receptury mieszanki (zbyt mało cementu, złe frakcje kruszywa, nieodpowiednie domieszki do betonu)

• niewłaściwa technologia betonowania (brak staranności, zbyt długie przestoje, brak wibrowania, złe dozowanie wody)

• niedostateczna pielęgnacja betonu (brak podlewania i zabezpieczeń przed mrozem)

• nieodpowiednie warunki środowiskowe podczas wiązania (zimno, gwałtowne wysychanie)

• błędy konstrukcyjne i projektowe (niedostateczne zbrojenie, koncentracja naprężeń)

• agresja chemiczna i eksploatacyjna (sole, siarczany, CO2, woda morska)

• błędy montażowe prefabrykatów i niewłaściwe łączenia elementów

  

Typowe błędy wykonawcze podczas prac betoniarskich

• Niewłaściwy dobór klasy betonu — niedostateczna wytrzymałość, przedwczesne pękanie.

• Dodawanie wody na budowie — obniżona wytrzymałość, segregacja, pylenie powierzchni.

• Złe dozowanie i mieszanie — niejednorodność, zimne łącza, różne parametry w elemencie.

• Problemy jakości kruszyw do betonu

• Długi transport / opóźnione wbudowanie — zimne łącza, utrata urabialności, segregacja.

• Niedostateczne zagęszczenie (wibracja) — plamy, „raki”, pory i obniżona nośność.

• Nadmierne zacieranie powierzchni — osłabienie warstwy wierzchniej, pylenie, spękania powierzchniowe.

• Nieszczelne lub ruchome szalunki — przecieki mleczka cementowego, pęcherze, nierówności.

• Błędne położenie zbrojenia — zbyt mały otulin, korozja zbrojenia, spękania i odspojenia.

  • Skanowanie betonu i wykrywanie zbrojenia

• Brak lub złe wykonanie dylatacji — losowe pęknięcia i rysy kontrolowane zamieniają się w uszkodzenia.

• Brak pielęgnacji (nawilżania) — skurczowe pęknięcia, obniżona wytrzymałość i trwałość.

• Praca w nieodpowiedniej temperaturze — termiczne pęknięcia, opóźnione wiązanie lub uszkodzenia mrozowe.

• Użycie zanieczyszczonych/zmrożonych kruszyw — słaba struktura, osłabienie betonu, defekty mrozoodporności.

• Przerwy w betonowaniu bez zabezpieczeń — zimne łącza, osłabienie przekroju.

• Niewłaściwe użycie domieszek — nieprzewidziane opóźnienia wiązania, segregacja, utrata właściwości.

• Złe przygotowanie podłoża (brud, oleje) — słaba przyczepność powłok i napraw, odspojenia.

• Niewłaściwe wykończenie krawędzi i naroży — kruszenie, odpryski, estetyczne i funkcjonalne uszkodzenia.

• Zbyt cienkie warstwy naprawcze / posypki — szybkie zużycie, odspojenia i złuszczenia.

  

• Nieprawidłowe składowanie materiałów — zmiana parametrów cementu/kruszywa, słabszy beton.

• Błędy przy naprawach (złe materiały, brak sczepu) — słabe zespolenie, odspojenia łatek naprawczych.

• Brak nadzoru i dokumentacji — niewykryte błędy, trudności w reklamacji i naprawie.

Jak unikać najczęstszych błędów podczas betonowania

• Stosuj procedury jakości, kontroluj receptury, przygotuj podłoże, zagęszczaj i pielęgnuj beton zgodnie z instrukcjami technologicznymi; wykonuj próbne pola i badania kontrolne (stożek, próbki) — to podstawowe środki zapobiegawcze redukujące większość wad.

Kontrola jakości i naprawy betonu

• Wprowadź dokumentację, protokoły betonowania, pomiary temperatury i czasu, oraz próbne pola; przy wadach stosuj odpowiednie metody naprawcze (iniekcja, zaprawy R4, szpachle epoksydowe) zgodnie z normami
• Badanie wytrzymałości betonu
• Potwierdzenie klasy betonu