Bentonit budowlany

Bentonit budowlany to naturalna glina ilasta z grupy smektytów, głównie montmorylonitu, pochodząca z wietrzenia tufów wulkanicznych. Nazwa pochodzi od pierwszego złoża w Forcie Benton w USA

Właściwości fizyczno-chemiczne bentonitu

Tabela składu chemicznego bentonitu budowlanego.

Bentonit wykazuje wyjątkową zdolność pęcznienia w kontakcie z wodą — nawet kilkunastokrotnie — tworząc nieprzepuszczalny żel. Ma wysoką wartość wymiany kationów (CEC), co umożliwia adsorpcję jonów i stabilizację struktur gruntowych.

Formy handlowe i produkty

• Granulit bentonitowy (np. SS100 – Waterstoppage)

• Maty geosyntetyczne bentonitowe (GBR-C, BGM)

• Panele bentonitowe kasetowe

• Taśmy bentonitowe do dylatacji i przerw roboczych

• Zaprawy i szpachle bentonitowe

• Iniekcje bentonitowe w postaci zawiesin

Wszystkie formy wykorzystują zdolność pęcznienia i samouszczelniania bentonitu.

Zastosowania w budownictwie

• Hydroizolacja fundamentów i piwnic

• Uszczelnianie tuneli, kanałów i zbiorników wodnych

• Izolacja dachów zielonych

• Przesłony przeciwfiltracyjne w składowiskach odpadów

• Uszczelnianie dylatacji i przerw roboczych

• Stabilizacja wykopów (płuczki wiertnicze)

• Mieszaniny bentonitowo-cementowe do iniekcji geotechnicznych

Te zastosowania opierają się na samouszczelniających właściwościach i trwałości bentonitu w agresywnym środowisku gruntowym.

Zalety i wady

• Zalety:

  • Naturalny i ekologiczny materiał

  • Samouszczelnianie przy uszkodzeniach

  • Wysoka trwałość i odporność na starzenie

  • Łatwy montaż mat i taśm

• Wady:

  • Wymaga równego, stabilnego podłoża

  • Przed pełnym pęcznieniem musi mieć dostęp do wilgoci

  • Niektóre bentonity mogą reagować z niektórymi chemikaliami

Charakterystyka tych zalet i ograniczeń wynika z właściwości ilastych warstw i procesu pęcznienia bentonitu.

Montaż i dobór produktu

Podłoże musi być czyste, równe i lekko wilgotne. Maty i panele rozwija się „na sucho”, układając na warstwie odsączającej i następnie zasypuje kruszywem. Zaprawy oraz iniekcje przygotowuje się zgodnie z proporcjami podanymi przez producenta. Wybór formy zależy od rodzaju konstrukcji i poziomu wód gruntowych (izolacja pionowa vs. pozioma)

Normy i zasady stosowania bentonitu

Normy i instrukcje ITB dotyczące stosowania bentonitu to:

• PN-EN 15804:2010 - "Maty bentonitowe. Wymagania i metody badań"
• ITB-144/2015 - "Instrukcja wykonywania izolacji przeciwwodnych i przeciwwilgociowych w budownictwie"

Norma PN-EN 15804:2010 określa wymagania techniczne dotyczące mat bentonitowych. Norma ta obejmuje następujące zagadnienia:

• Wymagania dotyczące materiałów, z których powinny być wykonane maty
• Wymagania dotyczące właściwości użytkowych mat
• Wymagania dotyczące metod badań mat

Instrukcja ITB-144/2015 zawiera szczegółowe wskazówki dotyczące wykonywania izolacji przeciwwodnych i przeciwwilgociowych w budownictwie. Instrukcja ta obejmuje następujące zagadnienia:

• Wymagania dotyczące przygotowania podłoża pod izolację
• Wymagania dotyczące układania mat bentonitowych
• Wymagania dotyczące pielęgnacji mat bentonitowych

Oprócz powyższych dokumentów, istotne jest również, aby zapoznać się z przepisami lokalnymi, które mogą zawierać dodatkowe wymagania dotyczące stosowania mat bentonitowych.